ตัวไรฝุ่น

ตัวไรฝุ่น คือ อะไร
     ตัวไรฝุ่น คือ สัตว์ที่มีขนาดเล็กมาจนมองด้วยตาเปล่าไม่เห็น เป็นสัตว์จำพวกแมลงแต่มีลักษณะคล้ายกับแมงมุม เห็บ หมัด และ มีขา 8 ขา ชอบอาศัยอยู่ในบ้านของเรา ขนาดของไรฝุ่นจะวัดได้ 1 ส่วน100 ของความยาวที่เป็นนิ้ว ซึ่งเทียบแล้วคือเล็กกว่าปากกาที่จุดลงบนกระดาษอาหารของตัวไรฝุ่น คือ เซลล์ผิวหนังของคนและสัตว์เลี้ยงที่หลุดลอกออกมา ผิวหนังของคนนั้นโดยทั่วไปจะหลุดลอกวันละประมาณ 1.5 กรัม ซึ่งเป็นปริมาณที่มากพอที่จะเลี้ยงตัวไรฝุ่นให้เจริญเติบโตได้เป็นอย่างดี นอกจากอาหารที่ได้จากคน ไรฝุ่นยังอาศัยพวกใยผ้าและขนสัตว์กินเป็นอาหารได้ด้วย
     ตัวไรฝุ่นไม่มีตาที่มองเห็น และไม่มีระบบหายใจ ตัวไรฝุ่นชอบอยู่ในที่อุ่น ชื้น และเต็มไปด้วยฝุ่นละออง อุปกรณ์การนอน เช่น หมอนหนุน ที่นอน พรม และเฟอร์นิเจอร์ผ้า เป็นสถานที่ที่ดีอย่างยิ่งสำหรับครอบครัวไรฝุ่น ตัวไรฝุ่นจะปล่อยมูลของเสียของมันออกมาประมาณวันละ 20 ก้อน และสภาพแวดล้อมที่เหมาะต่อการสืบพันธุ์ของพวกมัน คือ ที่นอนที่มีความอบอุ่น ชื้น และมืดของเรานั่นเอง ไรฝุ่นเพศเมียจะวางไข่วันละ 60-100 ฟอง

พบเจอตัวไรฝุ่นง่ายๆ ได้ที่ไหนบ้าง
     ที่ไหนที่มีคนและสัตว์ มีความอุ่น มีอุณหภูมิความชื้นพอเหมาะที่ระดับ 60 % ที่นั่นคือที่อยู่อาศัยของไรฝุ่น ตัวไรฝุ่นชอบอยู่ในที่ที่ดังต่อไปนี้เป็นที่สุด กล่าวคือ      โดยเฉลี่ยแล้ว เตียงนอน 1 เตียง สามารถเลี้ยงดูตัวไรฝุ่นได้หลายล้านตัว พวกเราใช้เวลานอนบนที่นอนกันประมาณ 8 ชั่วโมงต่อวัน ซึ่งผิวของเราได้สัมผัสอย่างใกล้ชิดและยาวนานกับมูลของไรฝุ่นที่มีสารทำให้เกิดภูมิแพ้
     มีรายงานเกี่ยวกับตัวไรฝุ่นทั่วโลก ซึ่งสายพันธุ์จำนวน 13 สายพันธุ์เป็นที่รู้จักกันแพร่หลาย ไรฝุ่นมีชีวิตอยู่ได้ประมาณ 30 วัน และตัวเมียวางไข่วันละ 1 ฟอง จำนวนของตัวไรฝุ่นจะเพิ่มมากที่สุดในช่วงฤดูร้อนในสภาพอากาศที่ร้อนชื้นและลดจำนวนลงเหลือน้อยที่สุดในช่วงฤดูหนาวตัวไรฝุ่นก็เหมือนกับสัตว์ที่เป็นพาหะของโรค จะแพร่กระจายอย่างดีในสภาพบ้านที่อากาศถ่ายเทไม่ดีและตัวไรฝุ่นก็อาจจะเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ผู้ใหญ่ขาดงาน เด็กๆ ขาดเรียน เนื่องจากแพ้มูลของมัน ทำให้เกิดอาการจามอย่างหนัก เกิดปฎิกิริยากระตุ้นภูมิแพ้ มีการคันตามผิวหนัง น้ำตาไหล ไอ เวียนศีรษะ หมดแรง หายใจไม่สะดวก และมีปัญหาระบบย่อยอาหาร
ตัวไรฝุ่นทำให้เกิดโรคภูมิแพ้อย่างไร 
     คนที่แพ้ไรฝุ่น หมายถึง คนที่มีปฎิกิริยาต่อโปรตีนในตัวและในมูลของไรฝุ่น ภูมิแพ้ไรฝุ่นคือ ปฎิกิริยาที่ไวต่อโปรตีนของตัวไรฝุ่นที่ตายแล้ว โปรตีนดังกล่าวจะมีผลเสียต่อทางเดินหายใจทำให้เกิดโรคทางเดินหายใจอักเสบรุนแรงและโรคหอบหืด และยังทำให้คนที่มีแนวโน้มจะเป็นโรคผิวหนังอักเสบมีอาการของโรคมากขึ้น
ตัวไรฝุ่นที่ตายจะมีจำนวนโปรตีนจำนวนมาก เมื่อเราสูดลมหายใจหรือผิวหนังของเราสัมผัสกับตัวไรฝุ่นที่ตาย ร่างกายของเราก็จะสร้างภูมิต้านทาน (antibodies) ขึ้นมา ภูมิต้านทานนี้จะปล่อยสารเคมีที่เรียกว่า ฮีสตามีน ซึ่งทำให้เกิดการบวมและการระคายเคืองของทางเดินหายใจตอนต้น นั่นก็คืออาการของโรคทางเดินหายใจอักเสบและโรคหอบหืด และภูมิแพ้นี้ยังสามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้อีกด้วย

สารก่อภูมิแพ้ของไรฝุ่นอาจเป็นสาเหตุของโรคต่อไปนี้

• โรคทางเดินหายใจอักเสบตลอดปี
• โรคตาอักเสบ (ตาระคายเคือง)
• โรคจมูกอักเสบ (น้ำมูกไหลและมีการจาม)
• โรคหอบหืด (ไอและมีปัญหาระบบทางเดินหายใจ) , โรคหอบหืดในระยะต่อไป
• โรคผิวหนังอักเสบ (ปัญหาเกี่ยวกับผิวหนัง เช่น มีผื่นแดงและคัน)
• โรคปวดศีรษะ
• โรคผื่นคัน

การควบคุมตัวไรฝุ่นในห้องนอน 
     คนเราใช้เวลาอยู่ในห้องนอนมากกว่าสถานที่อื่นๆ สำหรับคนที่เป็นโรคภูมิแพ้ไรฝุ่นนั้นเป็นเรื่อง จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องหาวิธีการลดฝุ่นในห้องนอนลง ทั้งนี้ตัวไรฝุ่นจะเติบโตได้อย่างดีในที่นอน หมอน และเครื่องนอนที่ใช้อยู่ ต่อไปนี้เป็นวิธีการที่ได้ผลในการลดไรฝุ่นในห้องนอน :

• ใช้วัสดุที่เป็นไม้ปูพื้น และยกเฟอร์นิเจอร์ที่ทำด้วยผ้าออกไป
• คลุมที่นอน หมอน ด้วยผ้าคลุมพลาสติก (หรือผ้าคลุมป้องกันไรฝุ่น)
• ซักผ้าปูที่นอนและผ้าห่มทุกๆ 2-4 สัปดาห์ในน้ำร้อน
• เช็ดทำความสะอาดบานเกล็ดม่าน และถูพื้นด้วยผ้าชื้นทุกๆ สัปดาห์
• นำของเล่น สมุดหนังสือ และสัตว์สตั๊ฟออกนอกห้อง

การควบคุมตัวไรฝุ่นในบ้าน
วิธีง่ายๆ ที่ได้ผลในการหลีกเลี่ยงตัวไรฝุ่น
บทความที่น่าสนใจ      ผลงานวิจัยสเปรย์น้ำมันหอมระเหยกำจัดไรฝุ่นพัฒนาโดย ดร.อำมร อินทร์สังข์ และนายจรงค์ศักดิ์ พุมนวน คณะเทคโนโลยีการเกษตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง โดยได้รับทุนจากโครงการพัฒนาองค์ความรู้และศึกษานโยบายการจัดการทรัพยากร ชีวภาพในประเทศ  (BRT) ซึ่งเป็นหน่วยงานภายใต้การสนับสนุนของศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพ แห่งชาติ (ไบโอเทค) และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.)

ทีมวิจัยได้ทดลองสกัดเฉพาะน้ำมันหอมระเหยจากพืช 8 ชนิด ได้แก่       แล้วนำไปทดสอบฤทธิ์กำจัดไรฝุ่นชนิด เดอร์มาโทฟาโกอิดีส เทอโรนีสซินัส (Dermatophagoides pteronyssinus)โดยพบว่าน้ำมันหอมระเหยจากกานพลูและอบเชยที่ความเข้มข้น 1.0% สามารถกำจัดไรฝุ่นได้ 100% รองลงมาคือน้ำมันหอมระเหยจากขมิ้นชัน ไพล และตะไคร้หอม ที่ความเข้มข้น 1.5% กำจัดไรฝุ่นได้ 93.3%, 90.0% และ 76.7% ตามลำดับ ทีมวิจัยจึงเลือกใช้น้ำมันหอมระเหยจากกานพลูและอบเชยเป็นส่วนประกอบหลักใน การผลิตสเปรย์กำจัดไรฝุ่น โดยมีน้ำมันหอมระเหยจากสมุนไพรอื่นเป็นส่วนประกอบรอง พร้อมทั้งได้ทดลองแต่งกลิ่นด้วยน้ำมันหอมระเหยจากลาเวนเดอร์ ยูคาลิปตัส กาแฟ และมะลิ ซึ่งจากการทดสอบประสิทธิภาพก็ยังสามารถกำจัดไรฝุ่นได้ 100% เช่นเดิม และไม่เป็นอันตรายต่อผู้ใช้
     ทั้งนี้ ทีมวิจัยได้ยื่นขอจดสิทธิบัตรสูตรน้ำมันหอมระเหยกำจัดไรฝุ่นดังกล่าวแล้ว เมื่อปี 2551 และได้อนุญาตให้บริษัท คนดี กรุ๊ป จำกัด ผู้ประกอบการธุรกิจเครื่องนอนเพื่อสุขภาพ และบริษัท ไทยเฮิร์บ เทค จำกัด ผู้ประกอบการผลิตภัณฑ์สมุนไพร นำผลงานดังกล่าวไปต่อยอดในเชิงพาณิชย์ โดยคาดว่าจะวางตลาดประมาณต้นปี 2553 หลังจากที่ได้รับการขึ้นทะเบียนกับสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) สำหรับราคาจำหน่ายจะอยู่ประมาณ 150-180 บาท ในปริมาณ 250 มิลลิลิตร
     อนึ่ง ไรฝุ่นพบได้ทั่วไปในธรรมชาติ แต่เนื่องจากมีขนาดเพียง 0.3 มิลลิเมตร จึงมองไม่เห็นได้ด้วยตาเปล่า ไรฝุ่นชอบอาศัยในที่อุณหภูมิประมาณ 25-30 องศาเซลเซียส และมีความชื้นสูงร้อยละ 60-70 แต่ไม่ชอบแสงสว่าง โดยมักพบอยู่ในที่นอน หมอน ผ้าห่ม พรม และผ้าม่าน เป็นต้น ซึ่งไรฝุ่นกินเศษขี้ไคล ขี้รังแค สะเก็ดผิวหนังเป็นอาหาร โดยเศษผิวหนัง 1 กรัม สามารถเลี้ยงไรฝุ่นได้ถึง 1 ล้านตัว นาน 1 สัปดาห์ นอกจากนี้ยังพบว่าคนไทยป่วยเป็นโรคภูมิแพ้เนื่องจากไรฝุ่นสูงถึง 10 ล้านคน ซึ่งสูญเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาราว 36,000 บาทต่อคนต่อปี

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับไรฝุ่น
     คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับไรฝุ่น มีบางส่วนที่ถามคล้ายๆกัน จึงได้รวบรวมตอบคำถามไว้เพื่อให้มีความเข้าใจไรฝุ่นได้กระจ่างขึ้น และสามารถนำข้อมูลไปตอบผู้สนใจได้อย่างถูกต้องและยังนำไปปฏิบัติในชีวิตประจำวันได้อีกด้วย
ผลิตภัณฑ์ในตลาดปัจจุบัน
1.    ไฮไลท์
     สเปรย์กำจัดไรฝุ่น PUMI ด้วยส่วนผสมของ แอลกอฮอล์ น้ำมันหอมระเหยกานพลู ลาเวนเดอร์ ส้ม มะกรูด มะนาว โรสแมรี่ ช่วยให้ผ่อนคลายหลับสบาย พร้อม ไกลห่างจากภูมิแพ้ ด้วยการกำจัดที่ต้นเหตุ คือที่นอนของเรา โรคภูมิแพ้อาการ หวัดทั้งปี น้ำมูก ไอ จาม คัน ผื่นแดง 

2.    ไมท์ เฟียร์ : สเปรย์สมุนไพรกำจัดไรฝุ่น 100%
     สูตรสมุนไพรที่ผลิตจากกานพลูและ อบเชย  ภายใต้สิทธิบัตรเลขที่คำขอ 0801005026 และ 0801005027  ของ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.)
3.    Dust Mite Cleaner ผลิตภัณฑ์กำจัดไรฝุ่น
กำจัดไรฝุ่น และป้องกันโรคภูมิแพ้ สามารถฆ่าไรฝุ่นได้ 100% ด้วยสารสกัดสมุนไพรไทย 10 ชนิด และยังช่วยลดการเกิดภาวะภูมิแพ้ที่มาจากไรฝุ่น
 

ผลิตภัณฑ์กำจัดไรฝุ่น	ประสิทธิภาพ	ความปลอดภัย	ผลงานวิจัยและ การรับรองประสิทธิภาพ	ความสะดวก ในการใช้งาน	ราคา
1.ผ้ากันไรฝุ่น	น้อยกว่า 5 %	/	-	/	ปานกลาง
2.ที่นอนกำจัดไรฝุ่น
2.1 ผ้าทอแน่น	30-60%	/	-	-	สูงมาก
2.2 ผ้าทอคุณภาพต่ำ (ผ้าใยอัดแน่น)	10-30% (ยิ่งนาน ยิ่งเสื่อมคุณภาพ)	/	-	-	ปานกลาง-สูง
3. เครื่องนอนกันไรฝุ่น เคลือบสารกันไรฝุ่น (Microban/Actiguard)	30-50%	/	?	-	สูง-สูงมาก
4. เครื่องดูดฝุ่น
4.1 เครื่องดูดฝุ่นทั่วไป	5-10%	?	-	/	ปานกลาง-สูง
4.2 เครื่องดูดฝุ่นชนิดแผ่นกรอง (HEPR-High EfficieneyParticulate Dir)	30-50%	/	?	-	สูงมาก
5. เครื่องกรองอากาศ/เครื่องฟอกอากาศ	30-50%	/	?	/	สูงมาก
6. น้ำยากำจัดไรฝุ่นแบบฆ่าตัวไรฝุ่น (เคมีประเภท Benzyl Benzoate /Pyrethrun Natamycin,อื่นๆ)	30-50%	-	/	/	ปานกลาง-สูง
7. สารสกัดจากธรรมชาติ
7.1 ไม่ระบุประเภทสารสกัด	30-50%	/	-	/	ปานกลาง-สูง
7.2 น้ำมันหอมระเหยสกัดจากการพลูและอบเชย	98-100%	/	/	/	ต่ำ-ปานกลาง