พืชสมุนไพร

พืชสมุนไพร
พืชสมุนไพรสามารถนำไปใช้ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น
ผลิตภัณฑ์จากสมุนไพร (herbal medici-nal products) อาจจะแบ่ง เป็นกลุ่มใหญ่ ๆ ได้ 4 กลุ่ม คือ
ส่วนแบ่งการตลาดของ phytopharma-ceuticals เป็นดังนี้
ผลิตภัณฑ์แชมพูที่มักจะมีส่วนผสมทำมาจากสารเคมีเป็นส่วนมาก โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการขจัดความสกปรก เพิ่มกลิ่น สี หรือคุณสมบัติอื่นๆ ให้แก่ผลิตภัณฑ์แชมพู โดยที่สารเคมีต่างๆที่เป็นส่วนผสมนั้น บางชนิดอาจก่อ ให้เกิดภาวะการระคายเคืองต่อหนังศีรษะ ผิวหนัง ทำลายเส้นผม เกิดอาการแพ้ ไปจนถึงขั้นเพิ่มโอกาสเสี่ยงที่จะทาให้เป็นโรคมะเร็งที่หนังศีรษะได้ในระยะยาว ซึ่งในปัจจุบันผู้บริโภคทั่วโลกได้หันมาใส่ใจในสุขภาพมากยิ่งขึ้น โดยส่วนใหญ่มักจะใช้ผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ พบว่ามีการนาสารสกัดสมุนไพรมาเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์แชมพู ซึ่งมีคุณสมบัติในการทำความสะอาดและบำรุงเส้นผม (Mainkar และ Jolly, 2001) และยังช่วยเพิ่มกลิ่นหอมตามชนิดของสมุนไพรที่นามาใช้ในผลิตภัณฑ์อีกด้วย โดยมีการศึกษากันอย่างกว้างขวางทั้งในระดับชุมชนจนถึงในระดับอุตสาหกรรม การนำสมุนไพรหรือสารสกัดจากสมุนไพรมาใช้เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์นั้น จะมีความเป็นอันตรายต่อผู้บริโภคน้อยกว่าการใช้สารเคมีล้วนๆ อีกทั้งยังได้รับความนิยมและการยอมรับในการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มาจากธรรมชาติกันมากขึ้น 

การศึกษาการผลิตและพัฒนาแชมพูที่มีส่วนผสมของสารสกัดจากสมุนไพร ที่มีฤทธิ์ในการบำรุงเส้นผมและหนังศีรษะ โดยการคัดเลือกสมุนไพรเพื่อใช้ในการศึกษาและทาการสกัดสารสาคัญจากสมุนไพร ได้แก่ ขี้เหล็ก มะกรูด มะคาดีควาย มะระขี้นก ว่านหางจระเข้ และอัญชัน 

โดยได้ทำการคัดเลือกแชมพูดีที่สุด 1 สูตร จากแชมพูจำนวนทั้งสิ้น 20 สูตร เพื่อคัดเลือกสูตรที่ดีที่สุดผสมกับสารสกัดจากพืชสมุนไพร แล้วทำการเก็บรักษาในอุณหภูมิต่างๆ กันคือที่อุณหภูมิ 4, 25 และ 40 OC เป็นระยะเวลา 1 เดือน และให้อาสาสมัครจำนวน 30 คนทำการทดลองใช้และประเมินผลทางด้าน สี กลิ่น ความเป็นเนื้อเดียวกัน การเกิดฟอง และความสะอาดของเส้นผมและหนังศีรษะ และนำไปประเมินความพึงพอใจในการใช้ นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ทางสถิติโดยการใช้ Least Significant Difference Test (LSD) โดยมีนัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพของแชมพูที่มีส่วนผสมของสารสกัดจากสมุนไพรชนิดต่าง 
ตลอดจนในปัจจุบันมีการศึกษาวิจัย ถึงองค์ประกอบสาคัญของสารออกฤทธิ์ในสมุนไพรโดยนักวิทยาศาสตร์และผู้เชี่ยวชาญ ทำให้ปัญหาในเรื่องความปลอดภัยต่อผู้บริโภคลดน้อยลง นับว่าเป็นทางเลือกที่ดีสาหรับการพัฒนาตารับผลิตภัณฑ์ที่ใช้ประโยชน์จากธรรมชาติให้เกิดคุณค่า ทาให้ได้รับการยอมรับและเชื่อถือจากผู้บริโภคและทาให้ผู้บริโภคมีสุขภาพดีมากขึ้น 
งานวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยได้นำพืชสมุนไพรมาทำการสกัดเพื่อให้ได้สารสกัดจากพืชสมุนไพร 6 ชนิด ได้แก่  ที่มีสรรพคุณในด้านการบำรุงหนังศีรษะและเส้นผมมาใช้เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์ลดปริมาณการใช้สารเคมีที่เป็นส่วนผสม เพื่อให้ผลิตภัณฑ์แชมพูที่ผลิตได้มีคุณสมบัติที่ดี ในการบำรุงหนังศีรษะและทำความสะอาดเส้นผม และได้รับการยอมรับจากผู้บริโภค

ตัวอย่างในการสูตร
Table 1 ส่วนผสมในแชมพูพื้นที่ใช้ในการทดลอง ส่วนผสม
 

ส่วนผสม	ร้อยละ
Sodium laureth salfate (28%,g)	42.80
Cocamide DEA	1.38
Cocamidopropyl betaine	5
Lamesoft PO65	3.08
Polyqualt H81	2.64
Nutrilan	3
Triethanolamine	4 drop
Bronidox L	6.2
HPMC	0.2
Water	ปรับให้เป็น 100

สรุปผล 
จากการนาสมุนไพรที่มีฤทธิ์ในการบารุงหนังศีรษะและเส้นผมดังกล่าวทั้ง 6 ชนิดมาใช้เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์แชมพูจากการทดสอบข้อมูลทางสถิติสรุปได้ว่า มีความพึงพอใจโดยรวมในการใช้แชมพูสมุนไพรทั้ง 6 ชนิด ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสาคัญที่ระดับความเชื่อมั่นเท่ากับร้อยละ 95 ซึ่งจากการนาสารสกัดจากพืชสมุนไพรมาใช้ในผลิตภัณฑ์แชมพูจะเป็นการช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของแชมพูในด้านการทาความสะอาด ปลอดภัยและป้องกันผมเสียได้เป็นอย่างดี

กลิ่นสมุนไพรที่นิยมใช้ลงในผลิตถัณฑ์แชมพู